ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗΣ – ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΠΕΣΣΟΑ

/* Περιγράφω τα κύρια σημεία του βιβλίου. */

- « Αλήθεια! Κάποιος μου διηγήθηκε ότι κάποτε ήσαστε αναρχικός».
- « Όχι μόνο ήμουν αλλά και παραμένω. Είναι αλήθεια ότι δεν κάνω ζωή βομβιστή ή αναρχοσυνδικαλιστή. Εκείνων όμως η ζωή εκτυλίσσεται πέρα από τον αναρχισμό, πέρα από τα ιδανικά τους. Σε εμένα τον τραπεζίτη, τον μέγα έμπορο και κομπιναδόρο, αφού το θέλετε έτσι συνυπάρχουν και τα δύο, και η θεωρία και η πράξη του αναρχισμού. Οι συνδικαλιστές και οι βομβιστές είναι τα σκουπίδια του αναρχισμού, οι κηφήνες της μεγάλης αναρχικής διδασκαλίας. Τι σημαίνει να είσαι αναρχικός? Σημαίνει να αντιστέκεσαι στις αδικίες που πηγάζουν από το γεγονός ότι ερχόμαστε στον κόσμο κοινωνικά άνισοι. Γεννιόμαστε άντρες ή γυναίκες, αλλά δεν γεννιόμαστε ούτε σύζυγοι, ούτε καθολικοί, ούτε προτεστάντες. Γινόμαστε ό,τι γίνουμε με την επίδραση των κοινωνικών θεσμών. Γιατί όμως οι κοινωνικοί θεσμοί είναι κακοί? Επειδή πρόκειται για θεσμούς, επειδή δεν είναι φυσικοί. Ας υποθέσουμε ότι κάποιος θα έλεγε πως όλα αυτά είναι καλά και ωραία αλλά το αναρχικό σύστημα δεν είναι πραγματοποιήσιμο. Αν η κοινωνία είναι φυσική τότε μπορεί να είναι δυνατή και μία αναρχική ή ελεύθερη κοινωνία, επειδή μόνο αυτή η κοινωνία θα είναι ολωσδιόλου φυσική. Αν όμως η κοινωνία δεν γίνεται να είναι φυσική, αν πρέπει να είναι θεσμός, τότε είμαστε αναγκασμένοι να τη θεωρούμε το μικρότερο κακό και να την κάνουμε μέσα στα θεσμικά πλαίσια, όσο πιο φυσική μπορούμε για να είναι όσο το δυνατόν δικαιότερη. Και ποιόν αντιλαμβανόμαστε ως φυσικότερο? Αυτόν που έχουμε συνηθίσει . Το αστικό σύστημα. Έστω ότι το αναρχικό σύστημα είναι πραγματοποιήσιμο. Μπορεί να πραγματοποιηθεί διαμιάς? Πρέπει να υπάρξει κάποιο μεταβατικό στάδιο. Η προετοιμασία θα πρέπει να είναι υλική ή πνευματική. Η πρώτη περίπτωση είναι αδύνατη. Μόνο σε κάτι που υπάρχει μπορούμε να προσαρμοστούμε υλικά. Βέβαια υπάρχει σε αυτή και η περίπτωση της επαναστατικής δικτατορίας, αλλά αυτή δεν έφερε ποτέ σωστά αποτελέσματα. Άρα η προετοιμασία είναι μόνο πνευματική. Έπρεπε να καταστρέψουμε τους θεσμούς όμως χάριν της ελευθερίας. Στόχος μία επανάσταση που θα ξεσπούσε σε όλες ή τουλάχιστον τις σημαντικότερες γωνίες του κόσμου, για να απλωθεί ύστερα και στις υπόλοιπες. Είναι καλό να δουλεύει κανείς για το μέλλον και να αγωνίζεται για την ελευθερία των άλλων είναι ακόμη καλύτερο. Για αυτό αναρωτιόμουν: χάριν τίνος και γιατί να θυσιαστώ? Μα μόνο η αίσθηση ότι έκανα το χρέος μου, πως αγωνίστηκα για το σωστό. Διαπίστωσα όμως κάτι. Στην ομάδα προπαγάνδας, ήμασταν τότε 40 άτομα, είχε αναπτυχθεί μία τυραννία. Κάποιοι διέταζαν τους υπόλοιπους και τους καθοδηγούσαν κατά βούληση, κάποιοι κυριαρχούσαν πάνω στους υπόλοιπους και τους υποχρέωναν να υπακούν, κάποιοι κατάφεραν να κάνουν με πανουργία και δόλο τους υπόλοιπους του χεριού τους. Αυτοί λοιπόν δεν το έκαναν με το χρήμα, τη θέληση της θέσης ή κάποια ιδεατή αυθεντία που είχαν. Αυτό προήλθε από την δραστηριότητα που δεν είχε τίποτε κοινό με τους κοινωνικούς θεσμούς. Αυτό σημαίνει πως πέρα από τους κοινωνικούς θεσμούς έχουμε να κάνουμε με μια καινούργια μορφή τυραννίας. Αλλά η τυραννία που είχε αναπτυχθεί ανάμεσα μας ήταν πράγματι αποτέλεσμα των φυσικών καταβολών? Τι είναι οι φυσικές καταβολές? Είναι ο βαθμός ευφυΐας, φαντασίας, θέλησης με τον οποίο έρχεται κανείς στον κόσμο-αναφέρομαι στο πνεύμα γιατί τα πράγματα είναι διαφορετικά αν αναφερθούμε στις φυσιολογικές καταβολές. Μένει το ερώτημα, αν μία τέτοια χρήση των φυσικών ιδιοτήτων είναι δίκαιη, δηλαδή φυσική. Ποια θα ήταν όμως η φυσική χρήση των φυσικών ιδιοτήτων μας? Θα έπρεπε να εξυπηρετεί τις φυσικές επιδιώξεις της προσωπικότητας μας. Θα ήταν φυσική επιδίωξη της προσωπικότητας μας να εξουσιάζει κανείς κάποιον άλλο. Θα μπορούσε να υπάρξει αυτή η περίπτωση κάτω από ορισμένες συνθήκες: αν αυτός ο κάποιος βέβαια ήταν εχθρός. Βέβαια για έναν αναρχικό εχθρός είναι αυτός που αντιπροσωπεύει τους κοινωνικούς θεσμούς και την τυραννία τους, κι άλλος κανείς, γιατί όλοι οι άλλοι άνθρωποι είναι όμοιοι του, δηλαδή φυσικοί του σύντροφοι.. Ήταν αποτέλεσμα λαθεμένης ανάπτυξης, διαστρέβλωσης των φυσικών καταβολών. Πώς έγινε όμως και φτάσαμε σε αυτή τη διαστρέβλωση? Αιτία πρέπει να είναι ένας από τους ακόλουθους συσχετισμούς: είτε από το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι από τη φύση του σκάρτος, οπότε κι όλες οι φυσικές του καταβολές είναι φύσει διεστραμμένες, είτε από κάποια διαστροφή, αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης αποτελμάτωσης της ανθρωπότητας σε ένα κόσμο κοινωνικών θεσμών, θεσμών που νομοτελειακά οδηγούν στην τυραννία και καθιστούν την πιο φυσική λειτουργία των πιο φυσικών καταβολών, προοδευτικά και αντίθετα στη θέληση μας, τυραννική. Τι έπρεπε να γίνει λοιπόν? Να δουλέψουμε χωριστά! Ήμουν πολύ χαρούμενος για αυτή την ανακάλυψη. Έτρεξα αμέσως στους συντρόφους για να τους το ανακοινώσω. Διαφώνησαν όλοι όμως. Λακέδες πρώτου βαθμού. Τελικά τους εγκατέλειψα, αποσύρθηκα. Αποφάσισα να πολεμήσω μόνος μου τους κοινωνικούς θεσμούς. Τι θα μπορούσα να κάνω ενάντια σε αυτούς τους κοινωνικούς θεσμούς? Έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα στην έμμεση δράση, την διαφωτιστική και στην άμεση. Για την πρώτη, δεν είμαι ούτε ρήτορας, ούτε συγγραφέας. Έτσι αποφάσισα να διαλέξω την άμεση δράση. Τι σημαίνει άραγε να αγωνίζεται κανείς στην πράξη? Σημαίνει πόλεμος. Πώς νικάει κανείς τον εχθρό σε ένα πόλεμο? Ή τον σκοτώνει ή τον καταστρέφει. Δεν ήμουν σε θέση να καταστρέψω τους κοινωνικούς θεσμούς, γιατί αυτό μία κοινωνική επανάσταση μπορεί να το κάνει. Άρα θα τους αποδυνάμωνα. Έπρεπε να μάθω ποιός ήταν ο μεγαλύτερος και σημαντικότερος θεσμός. Ήθελα να τον καταδικάσω σε αδράνεια. Ο σημαντικότερος θεσμός της εποχής μας τυχαίνει να είναι το χρήμα. Πώς να υποτάξει κανείς το χρήμα? Η μόνη μέθοδος είναι να αποκτήσεις όσο πιο μεγάλα ποσά μπορείς, ώστε να μην είναι πια αισθητή η επιρροή τους. Τότε προχώρησα, φίλε μου, στην φάση την τωρινή, της εμπορικής και τραπεζικής αναρχικής μου δράσης. Τώρα έχω ελευθερία. Εγώ απελευθέρωσα κάποιον, εμένα. Και αυτό επειδή η μέθοδος μου δεν μου επιτρέπει να ελευθερώσω άλλον. Απελευθέρωσα εκείνον που μπορούσα.»